Przez wieki, odzież i ozdoby ciała służyły ludziom jako formy komunikacji niewerbalnej w celu wskazania tożsamości. Teraz, kiedy wiele z naszego życia jest udokumentowane w Internecie, wygląd stał się ważniejszy niż kiedykolwiek wcześniej i zdaje się prześcigać wszystkie inne formy wyrażania „siebie” o księżycowe kroki. Nasze odzienie odzwierciedla emocje, charakter, ogólny stosunek do innych ludzi i całego świata. Od kilku lat szturmem nasze serca zdobywają poradniki mówiące jak mamy się ubierać, telewizje również zalewają programy o tej samej tematyce. Specjalistki doradzają co powinnyśmy nosić o danej porze roku, a co nie. Często zdają się wmawiać, że bez odpowiedniego ubioru nie mamy osobowości. O ile dzisiejszy szał powoduje u mnie dość negatywne zdanie o stylu, to jednak samo pojęcie mody i jej wpływu na ideał kobiecej sylwetki jest już zdecydowanie bardziej ciekawsze. 

Ubiór powoli stawał się strojem symbolizującym status i prestiż, na który składało się kilka czynników: kolor, krój, pochodzenie społeczne i geograficzne. Bogate społeczeństwo starożytnego Rzymu mogło pozwolić sobie na sprowadzanie z Azji jedwabiu. Niebieski, żółty, czerwony - z takiego koloru można było uszyć długą szatę. Egipt lubował się w płótnie lnianym, który uprzednio wybielano i drapowano. Średniowiecze to dziwny, niejednoznaczny wiek który z jednej strony wprowadził postrzeganie kobiety „dobrze ubranej” jako ulegającej szatańskim pokusom. Według ascezy chrześcijańskiej kobieta będąca "córką Ewy” przejęła od niej całą gamę grzechów - w tym próżności. Chęć upiększenia swojego ciała poprzez nieczyste sztuczne ozdoby, bajecznie kolorowe ubrania, peruki czy kremy prowadziła do grzechu. Dlatego ważne było noszenie się z umiarem. Z drugiej, silny wpływ arabski – czyli sprowadzanie nowych materiałów z krajów które objęte były krucjatami. Europejska arystokracja zakochała się w ogromnych kwiecistych wzorach, egzotycznych nakryciach głowy, bogato dekorowanych tkaninach i różnokolorowych strojach.

Jak zwykle bywa w świecie mody, to osoby wpływowe mają tendencję do dyktowania aktualnych stylów. Tak było od zarania dziejów. Jedyna różnica jest taka, że w dawnych czasach to królowie ustanawiali trendy, podczas gdy obecnie są to gwiazdy muzyki i filmu.

Chociaż wielu władców kształtowało renesansową modę, to monarchowie z rodziny Tudorów mieli być może najbardziej istotny wpływ na ubiór w Europie Zachodniej XVI wieku. Z kolei z tych monarchów, najbardziej wpływowy był Henryk VIII, który był również rozrzutny jeśli chodzi o ilość futer i klejnotów. Podobno wydawał na nie około 16.000 dukatów rocznie, co dałoby około 9 557 000 mln zł dziś. Katarzyna Aragońska z Hiszpanii wprowadziła na angielski dwór fortugał („stelaż stosowany w ubiorze kobiecym od końca XV do XVII w Europie, poszerzający biodra i nadający nakładanej na niego spódnicy kształt stożka lub dzwonu” info. Wikipedia). 

I tak dochodzimy do Elżbiety I - córki Henryka VIII, która tak bardzo rozmiłowała się w ubraniach, że kiedy umarła w jej szafach znaleziono ponad 3000 sukien oraz rękawiczek. Mimo, że nigdy nie była uważana za ideał piękna, jej styl był powszechnie podziwiany i naśladowany. Pudrowanie twarzy i rąk stało się powszechne dzięki niej. Jako że była wyjątkowo drobna, akcentowała sylwetkę długim, płaskim gorsetem. Kochała ubrania, tak samo, jeśli nawet nie bardziej niż jej ojciec. Jej stroje zawsze odznaczały się przepychem, zdobione były klejnotami, przepięknymi haftami, wstążkami i koronkami. Szczególnie upodobała sobie perły, portretujące jej wizerunek jako "Królowej Dziewicy". 

Maria Antonina

Przeskakując w przód, warto także wspomnieć o tym jakie nowe trendy wyznaczała "śmietanka towarzyska" żyjąca w XVII wieku, do której zaliczał się francuski król Ludwik XIII, zakładający perukę by zakrywać łysinę. Były one charakterystycznym nakryciem głów możnowładców i wysoko postawionych osób. W XVII i XVIII wieku to okrycie było ozdobą niemal całego świata arystokracji. Jej noszenie objęło swoim zasięgiem całą Europę. Znacząca zmiana w kulturze nastąpiła we Francji na początku XVIII wieku. W kulturalnej stolicy sztuki i moda została przeniesiona z Wersalu do Paryża, gdzie kształciła się klasa burżuazji, a życie toczyło się na salonach. Nowy styl wychodził nieśmiało z przepięknych rezydencji na ulice, wpływając już nie tylko na arystokratów, ale także na klasy średnie, a nawet niższe. Jedną z najważniejszych postaci która miała dużo do powiedzenia w tej kwestii, była kochanka Ludwika XV - Jeanne Antoinette Poisson czyli Madame Pompadour. Uwielbiała pastelowe kolory i kwieciste wzory, delikatność szczegółów oraz lekkość – czyli to, co reprezentowało sobą rokoko. Pod koniec tego okresu to Maria Antonina stała się liderem francuskiej mody, podobnie jak jej krawcowa Rose Bertin. To one dyktowały co jest popularne, a swoimi strojami przyprawiały o zawrót głowy. Rose zyskała sławę tak wielką, że jej stroje opisywane były w całej Europie w ówczesnych odpowiednikach magazynów o ubraniach. Ekstremalna ekstrawagancja była ich znakiem rozpoznawczym, który zakończył się w płomieniach rewolucji francuskiej. Co dziwne "moda" odegrała dużą rolę w przewrocie. Charakterystycznym znakiem rewolucjonistów była odzież z kolorami flagi - czerwonym, białym i niebieskim. Ponieważ większość buntu wszczęli mieszczanie z niższej klasy, ich ubrania nazwano sans-culottes - "nie noszący krótkich spodni”. To spowodowało że spodnie do kolan stały się we Francji bardzo niepopularne, a nawet niebezpieczne. Odzież była sprawą życia lub śmierci; morderstwa mogły być spowodowane pokazaniem się w ekstrawaganckim stroju.

Nosił go niewielki procent kobiet, ale powtarzające się próby zmian wyglądu sukni kontynuowane przez resztę XIX w. spowodowały znaczne modyfikacje w ustalonych trendach. Nowe prawa i swobody które zyskały kobiety na początku XX w. przełożyły się na aktywność w życiu społecznym. Spędzanie czasu nie polegało już tylko na spacerach, ale na pracy i uprawianiu sportów, a do tego potrzebny był nowy ubiór. Przodował strój wykonany z kamizelki lub dokładnie dopasowanego żakietu oraz spódnicy. Niestety przepiękne materiały jak satyna czy jedwab były niedostępne dla kobiet ze średniej klasy. Dlatego ubrania do pracy były raczej jednokolorowe, szare marynarki i ciemne spódnice zakładane do jasnych koszul.

Pisząc o modzie początku XX w. nie sposób nie przedstawić Paula Poireta. Wizjonera lub (jak sam o sobie mówił) "króla mody". Po 1910 r. miał coraz większy wpływ na kształt ubrań. Liczne inspiracje orientalne zdobywały coraz więcej wielbicielek. Prawdziwymi hitami okazały się spodnie typu "harem" oraz kimonowy płaszcz "Konfucjusz" które udręczone gorsetami kobiety przyjęły z otwartymi ramionami. Lata 20-te, to przede wszystkim chłopięcy strój, bez talii, bez bioder i bez ud. Sylwetka musiała być prosta, w kształcie litery H, najczęściej z nisko osadzonym stanem. Sukienki nie podkreślały już kobiecych kształtów, a nawet powodowały ich zanikanie. Tylko żakiety i spódnice pozostały dopasowane do sylwetki. Najlepszymi dodatkami był sznur pereł, wyszukane rękawiczki i wachlarze. Kapelusze nie przypominały już tych z poprzedniego 10-lecia. Były to raczej małe hełmy z filcu pod którymi kryły się krótkie falowane włosy. Ten okres na prawdę zaczął definiować to, co chciały reprezentować sobą kobiety. Stroje stały się luźne i przestały krępować ruchy. Do kąta odszedł wizerunek "Dziewczyny Gibsona" a modny stał się wygląd chłopczycy. To z kolei sprawiło że pomyślano o strojach sportowych dla płci pięknej, powstały pierwsze koszule przeznaczone dla pań z krokodylem od Rene Lacoste. Inni wizjonerzy jak  Patou, Chanel, Molyneux, Lanvin, Lelong, Soeurs i Vionnet wyznaczali nowe trendy, jednak najważniejszą postacią pozostaje Coco Chanel, która wprowadziła na rynek tzw. "małą czarną". Modne stały się również delikatne koszule z półprzezroczystych materiałów. Prosta elegancja to jej znak rozpoznawczy, stroje szykowne, ponadczasowe, które do dziś stanowią prawdziwy wzór. 

Wtedy też narodził się oryginalny kanon mody znany jako flapper girl. Styl który uosabiał nowoczesność i lekkomyślny bunt. Młode dziewczyny miały dość wiktoriańskiej mody. Pragnąc wolności zapragnęły tego, co zarezerwowane było wcześniej tylko dla mężczyzn. Zabawa, tańce, randki, muzyka jazzowa - postanowiły bawić się bez skrępowań. Ciemna szminka na ustach i jasna cera pokryta pudrem, krótkie włosy schowane pod kapeluszem i ubiór który miał zakrywać wszystkie kobiece walory. Niektóre podchodziły do tego wyglądu tak poważnie, że bandażowały sobie klatę piersiową by zakryć biust. Trend szybko podchwyciły tancerki estradowe oraz aktorki. Clara Bow i Josephine Baker stały się "ambasadorkami" flapper girl. Stylu nie wyznacza już arystokracja, ale gwiazdy kina jak Greta Garbo czy Pola Negri która wylansowała wygląd wampa. Dzięki filmom w których grały, kobiety z niemal całego świata mogły dowiedzieć się jak wygląda prawdziwa elegancja, szyk i seksapil.

Kiedy minął kryzys lat 20-tych pojawiły się nowe możliwości. Moda przestała być skromna i pozwalała rozwinąć skrzydła, stawała się coraz bardziej ekscentryczna, luksusowa i romantyczna za sprawą ekstrawagancji którą wprowadziła Elsa Schaparelli, „kobiety romantycznej” która była znakiem rozpoznawczym Madeleine Vionnet oraz oraz Madame Grès projektującej stroje klasyczne i surowe a zarazem wyrafinowane. W latach 30-tych postanowiono odciąć się od stylu chłopięcego na rzecz dopasowanych, eleganckich ubrań, które podkreślały wszystkie kobiece walory. Suknie nie przypominały już kształtem litery H, ale opinały ciało. Różnorodność materiałów i kolorystyka dawała większe pole do popisu. Modna w poprzednim 10-leciu czerń schodziła nieśmiało na drugi plan. Każda kobieta z wyższych sfer nosiła futra lub etole z lisa. Do zwiewnych sukienek i płaszczy używano pasków akcentujących talię. Żakiety wciąż przypominały krojem te męskie, noszone były jednak do wąskich spódnic sięgających połowy łydki oraz do słupkowych obcasów. W damskiej garderobie pojawiły się spodnie.  

Od prehistorii ubiór odgrywał ważną rolę w życiu każdego człowieka. Kapłani i możnowładcy przywdziewali specjalne szaty zbliżające ich do bóstw. Wojownicy mogli odróżnić się na polu bitwy. Później formy ubrań zależne od kręgów kulturalnych i geograficznych przez wieki stanowiły symbol pozycji społecznej. Niektóre style zmieniały się po kilku latach, inne po dekadach, wszystko było dostosowane do zapewnienia sobie większej wygody. To co ludzie mieli na sobie, w dużej mierze było środkiem wyrażania postawy kulturalnej i politycznej – "znak" który odróżniał jednostkę od mas. Pierwszymi wzorami była arystokracja i kręgi dworskie. Po XX w. trendy wyznaczali ojcowie haute couture i gwiazdy kina. Zaczęło się od srebrnego ekranu. Między innymi Pola Negri dzięki której poznało styl famme fatale, czy Marlena Dietrich gustująca w męskich ubraniach, potrafiąca uwieść jednym spojrzeniem. Po latach dochodziły kolejne aktorki które inspirowały miliony kobiet na całym świecie. Tak też dzieje się i teraz. O modzie można by pisać wielotomowe książki. Podając całą terminologię łatwo zgubić się jednak jak w labiryncie. Jest nieodłącznym elementem kultury. Czy chcemy czy nie, dotyka każdego z nas, oczywiście w różnym stopniu. Na przykładach z historii wiemy że ubranie bezpośrednio może wpłynąć na to, jak ludzie postrzegają siebie samych i innych w społeczeństwie. Codziennie widzimy „ją” na ulicach. Ludzi ślepo za nią podążających, wyjętych niczym z najnowszych katalogów, tych umiejących się nią bawić, członków subkultur w charakterystycznych dla nich ubraniach, czy tych którzy nie przywiązują do niej wagi. Ważne jest by znaleźć ten złoty środek oddzielający nas od szarości do przerysowania. Co jak wiemy w dzisiejszych czasach nie jest takie łatwe ;).